Σύμφωνα με τη γνώμη διακεκριμένων ψυχολόγων, οι εντολές διαπαιδαγώγησης των γονέων μας, μένουν βαθιά χαραγμένες μέσα μας κ αποτελούν τη βάση της συμπεριφοράς μας. Αυτό έχει την εξήγησή του αφού ως γνωστόν , αυτό που κάνουμε ως ενήλικες και ως γονείς, είναι να αναπαράγουμε το γνώριμο, γονεικό μοντέλο, ακόμη και αν κάποτε το απορρίψαμε. Όταν λοιπόν οι γονείς μας, προβάλλουν σε εμάς τις δικές τους ανάγκες στοργής και προστασίας, θα κινηθούμε και εμείς στο ίδιο μοτίβο στις σχέσεις μας με τα παιδιά μας. Υπάρχουν εντολές απλές, και άλλες που έχουν πολλά επίπεδα. Το «οι άντρες δεν κλαίνε», έκανε πολλά αγόρια στο παρελθόν να νιώθουν ενοχικά για το κλάμα τους και τα έβαλε σε διαδικασία να πασχίζουν να απομακρύνουν  από το συναισθηματικό πεδίο τους συγκινήσεις και συναισθήματα απαγορευτικά και απορριπτέα όπως τη θλίψη ή τον πόνο. Το « εμένα δε με ενδιαφέρουν οι βαθμοί» αλλά « είδες την Αννουλα; Διάβασε και πήρε Α στο τεστ», αποδυναμώνει το παιδικό εγώ, αφού το παιδί νιώθει υποτιμημένο. Αυτή η πεποίθηση του « οι άλλοι είναι καλύτεροι από εμένα», είναι ένα φάντασμα που το στοιχειώνει σε όλη την ενήλικη ζωή του.

 

Όλα αυτά, γράφουν μέσα μας και έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην ενήλικη ζωή μας. Όλες αυτές οι εντολές που μας εμφύτευσαν  οι γονείς μας και εμφυτεύουμε και εμείς επιδέξια στα παιδιά μας, αντανακλούν τις προσδοκίες μας. Έτσι, κάθε φορά που τα παιδιά μας ανταποκρίνονται σε αυτό που περιμένουμε από αυτά και εισπράττουν από εμάς επιδοκιμασία, είναι βέβαια πως πρέπει να επαναλάβουν αυτή τη συμπεριφορά για να εισπράξουν το ίδιο αποτέλεσμα: αγάπη και αποδοχή που τόσο χρειάζονται.

 

Κάπως έτσι, τα παιδιά αφήνουν την παιδική τους ηλικία με ενα σενάριο ζωής καθρέφτη των πεποιθήσεων και των προσδοκιών των γονιών τους. Η πλοκή του κάθε σεναρίου ποικίλλει, ανάλογα με το τι ελπίδες έχουν εναποθέσει οι γονείς σε αυτά. Κάποια σενάρια είναι πιο δραματικα, άλλα πιο καλογραμμένα και άλλα πιο περίπλοκα. Όλα τους όμως σχεδόν απαιτούν την αναζήτηση των υπολοίπων χαρακτήρων που απαιτεί το έργο.

 

Το ερώτημα είναι: Μπορώ να απαλλαγώ από όλα αυτά τα φορεμένα σενάρια και να δημιουργήσω το δικό μου;

 

Ναι, αν απαλλαγώ από τις αυτοεκπληρούμενες προφητείες: το να πιστεύω δηλαδή κάτι και να κάνω ό,τι μπορώ ώστε να βγει το σενάριό μου αληθινό και να δικαιωθώ. Και αν αυτό που πιστεύω εξυπηρετεί το σενάρια ζωής μου, με συμφέρει. Αν όμως δεν με βοηθά, πρέπει να απαλλαγώ από αυτού του είδους την προφητεία. Για παράδειγμα: Αν πιστεύω ότι η ξαδέλφη μου έχει θυμώσει μαζί μου και έχει αποφευκτική συμπεριφορά, ενδέχεται να την οδηγήσω με την προκλητική συμπεριφορά μου στο να θυμώσει τελικά μαζί μου και έτσι να επιβεβαιωθώ.

 

Αν όμως απαλλαγούμε από τα στερεότυπα και τις ταμπέλες και σταματήσουμε να ερμηνεύουμε τις καταστάσεις κατά το δοκούν, μπορούμε να αποφύγουμε τις αυτοεκπληρούμενες προφητείες και να γίνουμε ενεργοί συγγραφείς του βιβλίου της ζωής μας.   Βεβαιώνομαι λοιπόν πως οι συμπεριφορές μου αποτελούν αποκλειστικά δικές μου επιλογές και δεν είναι μέρος ενός σεναρίου που προσπαθώ να εκπληρώσω. Στην περίπτωση που κάτι τέτοιο δεν ισχύει, διαλύω το φορεμένο σενάριο, πετώντας από πάνω μου όποια συμπεριφορά και επιλογή το υποστηρίζει και γράφω ένα ολοκαίνουργιο με βάση τις ορέξεις και τις προτιμήσεις μου. Το γράφω όμως με μολύβι, για να μπορώ να κάνω τις διορθώσεις μου όποτε και όπως το επιθυμώ, για να το προσαρμόζω στις εκάστοτε ανάγκες μου και για να είναι σύγχρονο και εναρμονισμένο με το παρόν μου.

 

Γράφει η Ειρήνη Ορφανού, συμβουλευτική ψυχολόγος MSc

Πόσες φορές έχουμε νιώσει ότι η ζωή μας ξεδιπλώνεται μπροστά μας με εμάς να κοιτάμε παθητικά;

Πόσες φορές δεν έχουμε σκεφτεί ότι αν ήταν διαφορετική η συμπεριφορά των άλλων η ζωή μας θα ήταν καλύτερη;

Εδώ έρχεται και επιβεβαιώνεται απολύτως το γνωμικό: Δεν μπορούμε να αλλάξουμε κανέναν παρά μόνο τον εαυτό μας. Ο τόπος που ψάχνουμε δεν είναι έξω από εμάς.

Θέλεις μια ζωή με νόημα; Μερικά tips από τη ψυχολόγο:

–Παίρνω την απόφαση ότι η ζωή μου είναι στα χέρια μου. Δεν αποτελώ προϊόν του περιβάλλοντος μου. Κάνω το περιβάλλον μου προϊόν δικό μου.

–Είμαι κυρίαρχος στα «Ναι» και τα «Όχι» μου. Είμαι ο αρχηγός των συναισθημάτων μου με τα οποία έρχομαι σε άμεση επαφή.

–Επιτρέπω στον εαυτό μου να καμαρώνει για τις επιτεύξεις του. Οι προηγούμενες μου επιτυχίες μου δίνουν αυτοπεποίθηση για καινούργιες προκλήσεις.

–Δεν αποθαρρύνομαι από τις αποτυχίες. Πολλές φορές είναι τα μεγαλύτερα σχολεία. Δίνω την ενέργεια μου στο να είμαι πιο ανοιχτός και δεκτικός στο θετικό αλλά και στο καινούριο.

–Βλέπω την εύθυμη πλευρά των πραγμάτων και δεν επινοώ προβλήματα, έχω ήδη αρκετά!

–Κάνω αυτοκριτική αλλά δεν αυτοτιμωρούμαι. Πορεύομαι με την πεποίθηση ότι δεν μπορώ να ξεκινήσω από την αρχή , μπορώ όμως να δημιουργήσω ένα διαφορετικό τέλος.

–Επιλέγω να περιβάλλομαι από ανθρώπους που με διεγείρουν νοητικά και επιδιώκω η επαφή μου με τις δραστηριότητες να είναι πηγή ευχαρίστησης, ικανοποίησης και ανακούφισης.

–Βιώνω ενεργοποίηση, καλώς εννοούμενη περιέργεια να μάθω. Είναι άλλωστε μια από τις εφτά αρχές ευφυΐας του Da Vinci!

–Χτίζω προσαρμοστικότητα. Η αλλαγή είναι το μόνο βέβαιο πράγμα στη ζωή. Πορεύομαι γνωρίζοντας ότι πολλές από τις σιγουριές μου μπορεί αύριο να γκρεμιστούν.

–Αναγνωρίζω την αξία της γνώσης και δεν ξεχνώ την παροιμία των σούφι: Αυτό που πραγματικά έχεις είναι αυτό που δεν μπορείς να χάσεις σε ένα ναυάγιο.

–Έχω κατά νου ότι ο πόνος είναι δάσκαλος αλλά δεν του επιτρέπω να με εξουσιάζει. Τον μετουσιώνω σε κάτι πιο χρήσιμο.

–Μετριάζω το καταστροφικό άγχος που με ακινητοποιεί αλλά όχι το δημιουργικό που με κινητοποιεί!

–Εστιάζω στον στόχο μου με επιμονή, στοιχείο των ισχυρών και επιτυχημένων, για να απολαύσω τους καρπούς του μόχθου μου.

–Γνωρίζω τα δυνατά μου στοιχεία και σε περιόδους κρίσης τα ενεργοποιώ για να ανταπεξέλθω.

Αν στρέψουμε το βλέμμα προς τα μέσα και περάσουμε από την παθητική στην ενεργητική φωνή, θα δούμε τη ζωή μας να αλλάζει προς το καλύτερο!

Η εορταστική περίοδος μπορεί να προκαλέσει από μελαγχολία έως και κατάθλιψη αφού οι άνθρωποι έχουν την τάση να ανασύρουν οδυνηρές εμπειρίες η να εστιάζουν στο τι λείπει από τη ζωή τους κάνοντας απολογισμό. Σύμφωνα με έρευνες που έχουν διεξαχθεί, κατά την εορταστική περίοδο αναφέρονται μεγάλα ποσοστά αυτοκτονιών και κατάθλιψης. Αυτή η δυσθυμία οφείλεται στους εξεις παράγοντες :

• Στην εμπορικοποίηση  των εορτών και στην πίεση που ασκείται στους καταναλωτές για αγορές δώρων μεγάλης αξίας.
• Στις υπερβολικές προσδοκίες που δημιουργούν τα μέσα και ο περίγυρος μας για ένα picture-perfect οικογενειακό τραπέζι.
• Στην αντίθεση ανάμεσα στο πώς περνάμε τις γιορτές και στο πώς θα θέλαμε ιδανικά να τις βιώσουμε.
• Στη συναισθηματική  φόρτιση λόγω απώλειας ενός αγαπημένου προσώπου.

Έρευνες έχουν επίσης δείξει ότι όσο περισσότερο εστιάζει κανείς  στην ύλη,τόσο λιγότερη ευχαρίστηση αντλεί από τη ζωή του. Μπορούμε να φανταστούμε τι γίνεται εκείνες τις ημέρες που όλα τα συναισθήματα βιώνονται στον υπερθετικό βαθμό!

Τι μπορώ να κάνω 
⇨Δεν αναλαμβάνω περισσότερες υπευθυνότητες από όσες αντέχω.
⇨Δεν κάνω υπερβάσεις στα οικονομικά μου. Είναι κάτι που θα μεταφραστεί σε περισσότερο άγχος για μένα αργότερα.
⇨Στοχεύω σε πιο πνευματικά δώρα , σε δώρα αγάπης. Ένα τέτοιο δώρο μπορεί να είναι το να αφιερώσω ποιοτικό και ουσιαστικό χρόνο στα παιδιά μου.
⇨Θυμάμαι να είμαι ευγνώμων για όλα αυτά που έχω κατακτήσει και να επικεντρώνομαι σε αυτά που έχω και όχι σε αυτά που μου λείπουν.
⇨Αποφεύγω το “overthinking” αυτές τις ημέρες αφού θα με επιβαρύνει συναισθηματικά.
⇨Αφιερώνω τον χρόνο μου και την ενέργεια μου σε οτιδήποτε προσθέτει χαρά και αξία στη ζωή μου και στη ζωή των δικών μου. Μπορεί να είναι κάτι πολύ πνευματικό ή κάτι πολύ απλό.
⇨Δεν παγιδεύομαι σε εξιδανικευμένες προσδοκίες για «τέλειες» γιορτές. Ζω το τώρα και το εκμεταλλεύομαι όσο καλύτερα μπορώ. Απολαμβάνω τη μοναδικότητα της κάθε στιγμής.

Και μια άσκηση!
Γράφω ένα «γράμμα ευγνωμοσύνης» σε κάποιον που θέλω να ευχαριστήσω και δεν το έχω κάνει ποτέ. Του το παραδίδω και του το διαβάζω αυτοπροσώπως!

Προσοχη!!! Αν οι ενδείξεις κόπωσης, θλίψης, κακής διάθεσης, χαμηλών επιπέδων ενέργειας παραμείνουν, τότε δεν μιλάμε για Holiday Blues αλλά για συμπτώματα κατάθλιψης, τα οποία χρήζουν επαγγελματικής βοήθειας.