Μπορούμε να υποτάξουμε την τύχη μας και να αποκτήσουμε τα περισσότερα από αυτά που επιθυμούμε; Μπορούμε να πραγματοποιήσουμε τα όνειρα και τις επιθυμίες μας δίχως να γινόμαστε έρμαιο στα χέρια των περιστάσεων; Μπορούμε! Καθένας από εμάς έχει μέσα του ανυπολόγιστη δύναμη η οποία όμως βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση. Το μόνο που χρειάζεται, είναι κάτι που θα πυροδοτήσει τη δύναμή μας και θα την κάνει να εκδηλωθεί. Αυτό μπορεί να είναι ένα ισχυρό κίνητρο, η εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και η πεποίθηση πως «´Ο,τι και αν συμβεί, θα τα καταφερω», με υπομονή και επιμονή.

Συχνά λοξοδρομούμε και αποκλίνουμε από την πορεία μας καθώς μπαίνουμε στο ρόλο του θύματος και πιστεύουμε ότι είμαστε πιόνια στα χέρια της μοίρας, η οποία είναι αμείλικτη και χειρίζεται τις τύχες μας κατά το δοκούν. Έτσι, αφήνουμε τις συνθήκες να καθορίζουν τη ζωή μας, παραιτημένοι από κάθε προσπάθεια να απαλλαγούμε από αυτά που μας συμβαίνουν, ή τουλάχιστον να τα αποδεχτούμε και να κοιτάξουμε μπροστά. Ακόμη και αν κάνουμε μια απόπειρα να βγούμε από το τέλειο αδιέξοδο το οποίο βιώνουμε, αν αποτύχουμε, περνάμε τον υπόλοιπο χρόνο της ζωής μας παραπονούμενοι για την κακή μας τύχη. Φαίνεται να αψηφούμε το γεγονός ότι η αποτυχία αποτελεί το μονοπάτι για την επιτυχία και πως το μυστικό όλων των επιτυχημένων είναι η επανάληψη της προσπάθειας, η επιμονή.

Θετικές σκέψεις 

Όταν συνειδητοποιήσουμε ότι εμείς έχουμε τον έλεγχο της ζωής μας, τότε τίποτα δε μπορεί να μας καταβάλει, ούτε η ασθένεια. Αλλάζουμε οτιδήποτε δεν μας ευχαριστεί, αν φυσικά περνάει από το χέρι μας, αποδεχόμαστε ό,τι δεν μπορούμε να ελέγξουμε και πορευόμαστε με εμπιστοσύνη στη ζωή. Σύμμαχο σε αυτή μας την προσπάθεια, έχουμε το νου μας και τις σκέψεις μας, οι οποίες αν είναι θετικές, έχουν τη δύναμη να προσελκύουν αυτά που αποζητούμε, αφού έχουν την ιδιότητα να έλκουν σα μαγνήτες και να μας φέρνουν αυτά που επιθυμούμε διακαώς. Κάποτε ρώτησαν το Νεύτωνα πώς ανακάλυψε το νόμο της βαρύτητας και εκείνος απάντησε πως σκεφτόταν διαρκώς την έλξη! Αν ανατρέξουμε στο παρελθόν, θα διαπιστώσουμε ότι εκείνα που περισσότερα επιθυμούσαμε, ήταν εκείνα που συνέβησαν.

Αρνητικές σκέψεις
Οι κακές σκέψεις από την άλλη, φέρνουν άσχημα αποτελέσματα, αφού ως γνωστόν, ό,τι φοβόμαστε μας κυνηγάει, επειδή το καλούμε. Μόλις αντιληφθούμε ότι είμαστε προϊόντα των σκέψεών που κυριαρχούν μέσα στο μυαλό μας, τότε θα αφυπνιστούμε και θα προσανατολιστούμε σε έναν τρόπο σκέψης πιο συμφέροντα για εμάς, που δεν θα μας εμποδίζει να ονειρευόμαστε, να καταστρώνουμε σχέδια και να σκεφτόμαστε ότι θα επιτυχουμε. Έτσι, κάθε φορά που η νοητική φλυαρία στο κεφάλι μας επιμένει ότι δεν μπορούμε να υλοποιήσουμε τα όνειρά μας, εμείς θα λέμε ένα STOP και αμέσως μετά τη λέξη ΜΠΟΡΩ.

Αυθυποβολή 

Υπάρχουν κάποιες κατευθυντήριες γραμμές, που μας βοηθουν να κυριαρχήσουμε στον εαυτό μας και να καθυποτάξουμε την απεριόριστη δύναμη που κρύβουμε μέσα μας. Πώς; Μέσω της αυθυποβολής: Χαλιναγωγούμε το άλογό μας και αντί να μας πάει εκείνο εκεί που θέλει, το αναγκάζουμε να κινηθεί προς την κατεύθυνση που εμείς επιθυμούμε. Πείθουμε τον εαυτό μας μέσω θετικών δηλώσεων, πινάκων οραματισμού, καθοδηγούμενης φαντασίας και άλλων μεθόδων, ότι μπορούμε να κάνουμε οτιδήποτε στ´ αλήθεια θελήσουμε. Ο τρόπος της θεραπείας μας βρίσκεται μέσα μας γι’ αυτό και δεν πρέπει να τον αναζητούμε έξωθεν.

´Ασκηση αυθυποβολής 

Κάθε πρωί μόλις ανοίξουμε τα μάτια μας και κάθε βράδυ πριν τα κλείσουμε, πολύ εστιασμένα και με συνείδηση, λέμε 20 φορές και δυνατά, για να μπορούμε να ακούμε τα λόγια μας την ακόλουθη φράση « Κάθε μέρα, στον τομέα της υγείας, της εργασίας και στον προσωπικό τομέα, πηγαίνω από το καλό στο καλύτερο». Το κλειδί εδώ βρίσκεται στην εμπιστοσύνη, στην πιστη και στη σιγουριά ότι οι επιθυμίες μας θα πραγματοποιηθούν. Λέξεις όπως δεν μπορώ, είναι δύσκολο, είναι αδύνατον, δε βοηθούν να πετύχουμε αυτά που επιθυμουμε, αντίθετα, σαμποτάρουν την προσπάθειά μας, γι’ αυτό και πρέπει να αντικαθίστανται από άλλες, θετικές : μπορώ, είναι εύκολο, γίνεται. Τα καλά νέα, είναι ότι η αυθυποβολή δεν χρειάζεται προσπάθεια και πολύ γρήγορα γίνεται μια αυτοματοποιημένη συνήθεια: Χρειάζεται απόσυρση σε ένα ήρεμο μέρος, μια αναπαυτική θέση και ρινική αναπνοή για χαλάρωση. Μετά από αυτή την εύκολη προετοιμασία, είμαστε έτοιμοι να περάσουμε στο υποσυνείδητό μας αυτά τα οποία θέλουμε, όπως για παράδειγμα, « Είμαι πολύ δυνατή», « μπορώ και πραγματοποιώ κάθε μου ανάγκη», « η ζωή μου χαρίζει απλόχερα τα δώρα της», « οποιασδήποτε δύσκολες καταστάσεις έρθουν στο διάβα μου, τις αντιμετωπίζω με θάρρος και γενναιότητα».

 

Η ατομική ψυχοθεραπεία ενισχύει τα επίπεδα της αυτογνωσίας μας και προάγει τόσο την αυτό αποκάλυψη όσο και την ανατροφοδότηση. Μας φέρνει πολύ κοντά με τον θεραπευτή μας, αφού αν υποθέσουμε ότι η ψυχή μας είναι το σπίτι μας, αυτός αναλαμβάνει την ευθύνη να μας ξεναγήσει στα διάφορα δωμάτια του σπιτιού μας. Έτσι, νιώθουμε ευγνωμοσύνη απέναντι του, αφού με τα εργαλεία που μας δίνει, μας ξαναεισάγει στη ζωή και σφυρηλατείται μια σχέση βασισμένη στην ειλικρίνεια, την εμπιστοσύνη, μια σχέση πλήρους αποδοχής του θεραπευτή προς τον θεραπευόμενο. Μια σχέση  σημείο αναφοράς και καθρέφτης των σχέσεων που θα αναπτύξουμε μετέπειτα. Βέβαια, για να σχηματιστεί αυτή η θεραπευτική συμμαχία θέλει χρόνο, αφού ο καθένας μας, έχει τη δική του διαδρομή εμπιστοσύνης και πολλές φορές χρειάζεται αρκετό διάστημα για να δοκιμάσουμε τον θεραπευτή μας και να νιώσουμε ότι έχουμε την αποδοχή του.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του καλού θεραπευτή;
Για να διαλέξουμε έναν θεραπευτή δεν θα πρέπει να σταθούμε στο ακαδημαϊκό του υπόβαθρο, αυτό εξάλλου είναι προϋπόθεση. Δεν θα πρέπει να σταθούμε ούτε στις δημοσιεύσεις που πιθανά έχει κάνει, στη δημοφιλία του ή στα σεμινάρια που έχει διοργανώσει. Όπως έχει πει και ο αγαπημένος Χορχε, το 90% της επιτυχίας του θεραπευτή έγκειται στην προσωπικότητά του. Θα πρέπει λοιπόν να εστιάσουμε σε αυτήν, καθώς επίσης και στην ανθρωπιά του, στην ευαισθησία του, στην ενσυναίσθησή του αλλά και στην αίσθηση ασφάλειας, σταθερότητας  ακεραιότητας και αξιοπιστίας που αποπνέει. Αν ο θεραπευτής μας πληροί τα παραπάνω κριτήρια, έχει δηλαδή τα παραπάνω competencies (ικανότητες), τότε μπορούμε να τον επιλέξουμε.

Έχει εσφαλμένα εδραιωθεί μέσα μας, ότι ο θεραπευτής πρέπει να είναι εριστικός για να είναι ικανός, να μας αμφισβητεί και να μας ειρωνεύεται για να μας ανοίξει μια νέα οπτική. Λάθος! Ο θεραπευτής μπορεί να μας ανοίξει πολλούς δρόμους χωρίς να μας φέρνει σε δύσκολη θέση, χωρίς να μας κρύβει απαντήσεις που εμείς  τόσο πολύ ζητάμε προφασιζόμενος ότι πρέπει να τις βρούμε  μόνοι μας. Ο ικανός θεραπευτής είναι σύμμαχος, είναι συνοδοιπόρος, δεν είναι εκεί για να μας ταλαιπωρήσει. Είναι εκεί για να συναισθανθεί, να μας ακούσει, και κάποιες φορές να μας προβληματίσει. Ως προέκταση του εαυτού του, ο χώρος του θα πρέπει να είναι ένα ασφαλές μέρος όπου θα μπορούμε να επεξεργαστούμε τα συναισθήματά μας και να εκφορτίσουμε, να χαλαρώσουμε τις σκέψεις μας  ακούγοντάς τον εαυτό μας να τις συζητά ( talking therapy).

Ποια προσέγγιση να επιλέξω;

Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία  

Εξετάζει το πώς ένα γεγονός οδηγεί σε μια σκέψη και πώς αυτή η σκέψη καταλήγει σε ένα συναίσθημα. Εξετάζει δηλαδή το πώς οι σκέψεις, τα συναισθήματα και οι συμπεριφορές συνδέονται μεταξύ τους με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Βοηθά ακόμη στο να εντοπιστούν αυτόματες σκέψεις, πυρηνικές πεποιθήσεις, εσφαλμένες πεποιθήσεις και γνωστικά σχήματα.

Συναλλακτική Ανάλυση

Αυτή η προσέγγιση πρεσβεύει ότι το άτομο μπορεί να υιοθετήσει τρεις ρόλους στη διάδρασή του με τους άλλους : αυτόν του παιδιού, που υπάρχει από την παιδική του ηλικία, αυτόν του ενήλικα, που ανταποκρίνεται στην πραγματική του ηλικία και αυτόν του γονέα, που τον έχει αφομοιώσει από τους γονείς του. Κάθε άτομο λοιπόν αλληλεπιδρά με τους άλλους μέσω τριών στάσεων: της παιδικής, της ενήλικης και της γονεϊκής.

Συνθετική Προσέγγιση 

Είναι η πιο ολοκληρωμένη, αφού ενσωματώνει τις πιο σημαντικές πτυχές και πρακτικές τεχνικές διαφόρων θεωριών/ προσεγγίσεων και δημιουργεί ένα πολύπλευρο σύστημα τεχνικών σχεδιασμένο να μπορεί να ανταποκρίνεται στη μοναδικότητα και στις θεραπευτικές ανάγκες του εκάστοτε θεραπευόμενου.

Coaching : Σε τι διαφέρει από την ψυχοθεραπεία 

Τα τελευταία χρόνια, το coaching κερδίζει έδαφος.  Έχει άλλη μαγεία, αφού δεν εστιάζει στο πρόβλημα, αλλά στη λύση. Μπορεί να μη σκάβει μέσα στην ψυχή μας, αλλά κάνει ένα είδους mind control το οποίο είναι πολύ αποτελεσματικό. Μέσω των ανοιχτών ερωτήσεων που μας κάνει ο coach, εκπαιδευόμαστε σε έναν αποτελεσματικό τρόπο σκέψης και μαθαίνουμε να γινόμαστε coaches του εαυτού μας, θέτοντας στον εαυτό μας ερωτησεις που δεν θα μας αποπροσανατολίσουν και θα μας φέρουν πιο κοντά στη λύση του ζητήματος που μας απασχολεί. Η συνθετική προσέγγιση χρησιμοποιεί κάποιες κινητήριες ερωτήσεις αλλά και τεχνικές προερχόμενες από το κομμάτι της διαδικασίας του life coaching.

 

Η αρχή της μηχανικής δεν είναι ότι ψάχνει για τέλειες λύσεις. Είναι ότι προσπαθεί να κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί ακόμη και με τα περιορισμένα μέσα που μπορεί να διαθέτει. Το ίδιο γίνεται και στη μπιρίμπα: Αν αποδεχτείς ότι έχεις άσχημο φύλλο, θα τα γκρεμίσεις όλα και θα ξαναχτίσεις από την αρχή. Αν από την άλλη ψάχνεις εμμονικά για το ένα και μοναδικό φύλλο που θα σε σώσει, αυτό σπάνια θα έρθει. Συμπέρασμα: Δεν ονειροβατούμε, δεν μπορούμε να αλλάξουμε τα χαρτιά που μας μοιράζουν, μπορούμε όμως να αλλάξουμε τον τρόπο που παίζουμε την παρτίδα.

Για να εξασφαλίσουμε μια καλύτερη ζωή, καλό θα είναι να συμμεριστούμε τη γνώμη γνωστού πρωταγωνιστή του Σταρ Τρεκ και να μην πιστεύουμε στα σενάρια που δεν αφήνουν περιθώρια επιτυχίας. Να πηγαίνουμε κόντρα σε δυσοίωνες προβλέψεις που δεν μας αφήνουν περιθώρια επιτυχίας, κόντρα σε προγνωστικά και στατιστικές που μας θέλουν ηττημένους γιατί είμαστε πολύ μεγάλοι, πολύ μικροί, πολύ ψηλοί, πολύ κοντοί, πολύ όμορφοι ή πολύ άσχημοι για να κατακτήσουμε τα όνειρά μας. Μπορούμε απλώς να μετατρέψουμε το ελάττωμά μας σε προτέρημα και αυτό τελικά να είναι το ανταγωνιστικό πλεονέκτημά μας. Γιατί  για παράδειγμα να μην εκμεταλλευτούμε την αφηρημάδα μας και να μη γίνουμε συγγραφείς όπου εκεί αυτό το défaut αποτελεί προϋπόθεση;

Ένας άλλος τρόπος που θα μας κάνει να ζήσουμε καλύτερα, είναι να αναγνωρίσουμε την αξία των τοίχων. Αν αλλάξουμε οπτική και σταματήσουμε να βλέπουμε τους τοίχους σαν εμπόδια, θα μας αποκαλυφθεί πως πολλές φορές εκείνοι βρίσκονται εκεί για κάποιο λόγο και αυτός δεν είναι να μας ταλαιπωρήσουν, αλλά να μας δώσουν την ευκαιρία να δείξουμε πόσο πολύ θέλουμε κάτι. Υπάρχουν τοίχοι επαγγελματικοί και τοίχοι προσωπικοί. Τοίχοι μικρού ύψους αλλά πολύ στέρεοι και τοίχοι μεγάλου ύψους και λιγότερο στιβαροί. Κάποιοι είμαστε ικανότεροι στο να υπερβαίνουμε προσωπικούς τοίχους, άλλοι καλύτεροι στους επαγγελματικούς. Σε όποιον τοίχο και να προσκρούσουμε, θα πρέπει να δοκιμάσουμε τις δυνάμεις μας με επιμονή. Και αν αποτύχουμε να τους παρακάμψουμε; Τότε ξετυλίγουμε την κορδέλα του δώρου της αποτυχίας που λέγεται εμπειρία: Είναι αυτό που αποκτάμε όταν δεν έχουμε αποκτήσει αυτό που θέλαμε.

Ένας τρίτος τρόπος για να ζήσουμε καλύτερα, είναι να αποκτήσουμε επίγνωση των δυνατοτήτων μας και των αδυναμιών μας. ´Ενας τρόπος για να αναπτύξουμε πραγματικά την ικανότητα αξιολόγησης του εαυτού μας, είναι να έχουμε μέντορες, ανθρώπους που μας βοηθούν να αναπτύξουμε το μυαλό μας με ειλικρίνεια που οικοδομεί χαρακτηρα. Ανθρώπους που μας βοηθούν να εντοπίσουμε τα τυφλά μας σημεία τα οποία δε μας αφήνουν να δούμε την πραγματική εικόνα μας προς τα έξω και όχι άλλους που καταφεύγουν σε κούφιες κολακείες και κανάκεμα  για να τονώσουν το ναρκισσισμό μας.

Και βέβαια μεταθέτουμε την εστίασή μας  από το πρόβλημα στη λύση, από τον ρόλο του θύματος στον ρόλο του παρατηρητή και του problem solver.  Το να παραπονιόμαστε διαρκώς, δεν αποδίδει ως στρατηγική, δεν μας βοηθά να πετύχουμε τους σκοπούς μας και σίγουρα δεν μας κάνει να ζούμε καλύτερα. Από την άλλη, διοχετεύοντας την ενέργειά μας στην επίλυση του προβλήματος και όχι στην έκφραση παραπόνων και στη γκρίνια, αλλάζουμε την οπτική μας για τη ζωή και κάνουμε να μας συμβούν όμορφα πράγματα, αφού έχουμε αλλάξει φακούς στα γυαλιά μας και από μαύρα, τα βλέπουμε όλα πολύχρωμα.

 

Ο αγαπημένος Χόρχε Μπουκάι είπε κάποτε πως η ευτυχία δεν είναι απλώς δικαίωμα λίγων και εκλεκτών, αλλά φυσική υποχρέωση όλων. Αν όμως είναι έτσι, τότε τι συμβαίνει με τη δυστυχία; Αν διεκδικούμε την ευτυχία, αυτόματα διεκδικούμε και τη δυστυχία , αφού είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος: ´Οπως το φεγγάρι διαδέχεται τον ήλιο, ετσι και την ευτυχία διαδέχεται η δυστυχία ως φυσικό επακόλουθο. Αν παραχωρήσουμε σε κάποιον την εξουσία να μας κάνει ευτυχισμένους, την ίδια στιγμή τον καθιστούμε υπεύθυνο και για τη δυστυχία μας. Η ευτυχία λοιπόν προκαλείται από εξωτερικούς παράγοντες και εύκολα αυτή η κατάσταση μπορεί να ανατραπεί, αφού δεν εξαρτάται από εμάς αλλά από έξωθεν επιρροές. Έτσι, για να διασφαλίσουμε την ευτυχία μας, οδηγούμαστε σε εξαρτητικές σχέσεις, κάτι που είναι τοξικό και εξαιρετικά δεσμευτικό.

Η χαρά από την άλλη, αποτελεί πνευματική διάσταση της ευτυχίας και είναι προτιμητέα, αφού αποτελεί καθαρά δικη μας ευθύνη και δεν εξαρτάται καθόλου από το τι συμβαίνει στον έξω κόσμο. Είναι μια εσωτερική ποιότητα, προκύπτει από μια εσωτερική διαδικασία και έχει ως στόχο την εγκαθίδρυση της χαράς. Όταν συμβεί αυτό, είναι μόνιμο, αφού αυτή η εγκατάσταση είναι δικό μας επίτευγμα, δεν έχει καμία σχέση με το έξω και γι’ αυτό κανείς δεν μπορεί να μας το πάρει. Είναι κάτι έμφυτο αλλά και απρόκλητο που προϋποθέτει την απόλυτη αποδοχή του ποιοί στ´ αλήθεια είμαστε. Όχι αυτοί που νομίζουμε ότι είμαστε, ούτε αυτοί που νομίζουμε ότι οι άλλοι νομίζουν ότι είμαστε. Αν δεν χειραγωγούμε τον εαυτό μας σύμφωνα με τις ιδέες των άλλων, η χαρά θα έρθει φυσικά, αφού έχουμε γεννηθεί με αυτήν.

Κάνουμε χώρο για τη χαρά
Το να γνωρίσουμε πραγματικά τον εαυτό μας που είναι και η προϋπόθεση της χαράς, δεν έχει να κάνει με την εκμάθηση νέων τεχνικών. Δεν πρέπει να μάθουμε νέα πράγματα, αντίθετα πρέπει να ξεμάθουμε συμπεριφορές που μας ταλαιπωρούν όπως η ενασχόληση και η ανησυχία για σκέψεις.

Απουσία σκέψεων

Η πληθώρα των σκέψεων καταπιέζουν τη χαρά. Όταν αυτές απουσιάζουν, η χαρά αναδύεται χωρίς κανέναν προφανή λόγο. Όταν για παράδειγμα κοιτάμε ένα δέντρο, συγκεντρωνόμαστε σε αυτό χωρίς να το κρίνουμε, απλώς το παρατηρούμε. Όταν αναπόφευκτα θα έρθουν οι σκέψεις, τις παραμερίζουμε και συνεχίζουμε να εξετάζουμε το δέντρο. Δεν είναι μια διαδικασία εύκολη, είναι όμως υλοποιήσιμη: Στην αρχή, θα παρεμβάλλονται πολλές σκέψεις, αλλά μετά από πρακτική θα υπάρχουν μεσοδιαστήματα όπου δεν θα υπάρχουν καθόλου σκέψεις και εκεί θα υπάρχει μεγάλη χαρά, αφού θα είμαστε εμείς, το δέντρο και ο χώρος ανάμεσά μας, χώρος άδειος από σκέψεις.

Αποστασιοποίηση

Καθώς κλείνουμε τα ματια, διαφορα πρόσωπα και καταστάσεις εμφανίζονται στην οθόνη του μυαλού μας. Εμείς, κοιτάμε τη σκέψη μας από απόσταση χωρίς να την κρίνουμε, την κοιτάζουμε σαν ένα σύννεφο που σε λίγο θα φυγει. Ύστερα από κάποιο διάστημα, μικρό ή μεγαλύτερο, ανάλογα με το πόσο εστιασμένοι είμαστε, οι σκέψεις δεν θα είναι εκεί με τον τρόπο που ήταν, δεν θα μας επηρεάζουν.

Παρατήρηση εαυτού

Αφού το καταφέρουμε αυτό, θα μπούμε ως φυσική εξέλιξη στη θέση του παρατηρητή και θα παρατηρήσουμε τον εαυτό μας αυτή τη φορά. Στην αρχή θα δυσκολευτούμε και πάλι αφού μέχρι τώρα παρατηρούσαμε αντικείμενα ή σκέψεις και όχι εμάς. Τώρα θα στραφούμε μέσα μας και θα χαλαρώσουμε σε αυτήν τη μοναχικότητα. Έτσι, θα γνωρίσουμε τη χαρά, όχι πρόσκαιρα αλλά παντοτινά, αφού δεν είναι κάτι που προέκυψε, το δημιουργήσαμε μόνοι μας και άρα δε μπορεί κανείς να μας το στερήσει!

 

 

Πώς μπορούμε να βελτιστοποιήσουμε τη ζωή μας; Να απεγκλωβιστούμε από τον εφησυχασμό του κοινότοπου και να απαλλαγούμε από τις αλυσίδες του κομφορμισμού; Πώς μπορούμε να τακτοποιήσουμε εκλεπτυσμένα τη ζωή μας δίχως να σπαταλάμε χρόνο σε δραστηριότητες μηδενικής αξίας; 

Η μεταμόρφωσή μας σίγουρα δεν είναι περίπατος αλλά ούτε και ανέφικτο όνειρο. Απαραίτητη προϋπόθεση για να κερδίσουμε σε αυτό το παιχνίδι της αυτοβελτίωσης είναι η δράση. Να μπούμε δηλαδή στο παιχνίδι και να παίξουμε, αφού δεν μπορούμε να είμαστε νικητές σε ένα παιχνίδι που δεν συμμετέχουμε.Να κάνουμε όσα μας αναλογούν και να μη διστάζουμε να κολυμπάμε όταν μας ανοίγονται νέοι ορίζοντες. Με λίγα λόγια να αλλάξουμε, να ενεργήσουμε αποφασιστικά, να δεσμευτούμε με πίστη. Μόνο έτσι η ζωή θα μας επιβραβεύσει χαρίζοντάς μας απρόσμενες νίκες. ´Οπως υπέροχα έχει πει ο Robin Sharma, κάθε αλλαγή είναι δύσκολη αρχικά, μπερδεμένη στο μέσο και υπέροχη στο τέλος. 

Τι δεν πρέπει να κάνουμε για να ενεργοποιήσουμε τα χαρίσματά μας και να γίνουμε οι ήρωες της ζωής μας;

Δεν απολαμβάνουμε τον τίτλο του καλού παιδιού

Η ροπή μας να λέμε ΝΑΙ έχει τίμημα, αφού κάθε φορά που λέμε ΝΑΙ σε κάτι ασήμαντο, λέμε ΟΧΙ σε κάτι σημαντικό. Εξασκούμαστε λοιπόν στην τέχνη του ΟΧΙ και εκπαιδευόμαστε στο να αντέχουμε την αποδοκιμασία των άλλων για να μπορέσουμε να  ευθυγραμμιστούμε με τη δική μας αλήθεια. 

Δεν βασίζουμε την ευτυχία μας σε κάτι εξωτερικό

Η πραγματική δύναμη δεν έρχεται ποτέ έξωθεν. Η ανεξάντλητη δύναμή μας ανακαλύπτεται και εκφράζεται όταν έρθουμε σε επαφή με τα ταλέντα και τις κλίσεις μας. Γι’ αυτό δεν πρέπει να τροφοδοτούμε την υλιστική όρεξή μας ούτε και να βασίζουμε την ταυτότητά μας στην ύλη και στα γήινα αγαθά, αφού η δύναμη που μας δίνουν είναι πλασματική. 

Δεν υποτιμούμε τις μικρές επιλογές

Οι μικρές επιλογές έχουν μεγάλη βαρύτητα ( τι λέμε, τι σκεφτόμαστε, τι τρώμε, τι κάνουμε), αφού ο τρόπος που ζούμε τις ώρες μας, διαμορφώνει τις μέρες μας και ο τρόπος που ζούμε τις μερες μας διαπλάθει τη ζωή μας και καθορίζει το πεπρωμένο μας. Κάνοντας λοιπόν μικρά βήματα καθημερινά, οδηγούμαστε σε μια καλύτερη ζωή. 

Δεν γεμίζουμε τα κενά μας με περισπασμούς 

Οργανώνουμε τις μέρες μας με τους δικούς μας όρους και έτσι εισπράττουμε τις ανταμοιβές της αυτοπειθαρχίας, του θάρρους, της ενσυναίσθησης, της ακεραιότητας, της αυτοβελτιωσης. Αν κατευνάσουμε την όρεξή μας για πάθη και περιττές πολυτέλειες, θα αυξήσουμε την πείνα μας για ουσιαστικές επιδιώξεις όπως αυτή της προσφοράς, της χρησιμότητας και της επίδρασης. Έτσι, θα μετατοπιστούμε βαθιά.

Δεν προβάλλουμε τα δυνατά μας στοιχεία

Δίνουμε απλόχερα στον εαυτό μας χώρο στοχασμού για να μπορέσουμε να αποδιώξουμε τις έγνοιες και τις αρνητικές σκέψεις. Δεν ξεχνάμε ότι η έμπνευση τρέφεται από την απομόνωση, η οποία μας βοηθά να επανεκτιμήσουμε όλους μας τους θησαυρούς. Δουλεύουμε ήσυχα με τον εαυτό μας και αναπτύσσουμε τη δεξιότητα να επικεντρωνόμαστε στη βελτιστοποίηση μιας συγκεκριμένης δεξιότητάς μας για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Ακριβώς όπως κάνουν οι πρωτοκλασσάτοι κάθε είδους. 

Δεν είμαστε απλοί διεκπεραιωτές 

Δε γινόμαστε πρόβατα που ακολουθούν το κοπάδι, ούτε επιτρέπουμε τις αναβολές. Αλλάζουμε τη νοοτροπία μας ώστε να μη λειτουργούμε μηχανικά και εφαρμόζουμε τη λογική της λεπτοδουλειάς έχοντας εσωτερική επιμονή. Η εμμονική προσοχή και εστίαση ακόμη και στην πιο ελάχιστη λεπτομέρεια είναι αυτή που θα μας κάνει να διακριθούμε και να αναβαθμίσουμε την προσωπική αλλά και επαγγελματική μας ανάπτυξη.

Δεν αφήνουμε την προσοχή μας να διασπάται

Ζούμε σε μια εποχή διασπασμένης επικέντρωσης, με τις νέες τεχνολογίες να διαβρώνουν το δυναμικό μας. Αντί να σπαταλάμε χρόνο σε δραστηριοτητες μηδενικής αξίας και να ξεγλιστράμε στην κατάσταση του θύματος, καταλογίζοντας σε άλλους ευθύνες για τη δυσάρεστη πραγματικότητά μας, κάνουμε το extra mile, το κάτι παραπάνω. Είμαστε απόλυτα παρόντες, έντονα επινοητικοί και εξαιρετικά καταρτισμένοι. Έτσι, βλέπουμε τις ζωές μας βαθμιαία να καλυτερεύουν και τις μικρές μας νίκες να στοιβάζονται. Όλα αυτά, τροφοδοτώντας την έμφυτη δύναμή μας και ξαναγράφοντας το αφήγημά μας.

Δεν χάνουμε τον ενθουσιασμό μας

Το σκοτάδι μας βοηθά να εκτιμήσουμε το φως και η θνητότητά μας, είναι ένα δώρο, αφού μας υπενθυμίζει ότι ίσως και να μην υπάρχει αύριο. Έτσι, ζούμε με ενθουσιασμό, μένουμε επικεντρωμένοι στα σημαντικά παρά τις δυσκολίες της καθημερινότητας  και κυνηγάμε τα όνειρά μας σήμερα.

Γιατί πρέπει να αποτινάξουμε τον τίτλο του καλού παιδιού και να φροντίσουμε τον εαυτό μας ψαχνοντας να βρούμε τι μας ικανοποιεί αληθινά; Γιατί πρέπει να βάλουμε την αυτοφροντίδα μας προτεραιότητα;Γιατί αν δεν ικανοποιήσουμε πρώτα τις δικές μας ανάγκες, δεν θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε σε πιο ανώτερες πράξεις αγάπης ( αλτρουισμός, προσφορά ). Αλλά και επειδή οι ανεκπλήρωτες ανάγκες μας δεν θα εξαφανιστούν μαγικά, θα βρουν ύπουλους και μεταμφιεσμένους τρόπους να έρθουν στην επιφάνεια: θυμός, μνησικακία, θλίψη, νευρώσεις.

Τι πρέπει λοιπόν να κάνουμε για να τα αποφύγουμε όλα αυτά; Να πειραματιστούμε με νέες νοοτροπίες και να ξεμάθουμε άλλες που μας απομάκρυναν από το στόχο μας:

Ρισκάρουμε
Απαρνιόμαστε την ασφάλεια και τα δευτερογενή οφέλη που μας προσφέρουν αυτά που μας βασανίζουν : η πλήξη, ο φόβος, η παχυσαρκία, οι ουσίες, ο πόνος . Ακούμε τον εαυτό μας και τις ανάγκες μας και μετασχηματίζουμε την ταλαιπωρία μας σε κουράγιο, ώστε να ζήσουμε ικανοποιητικά. Αν πονάμε για παράδειγμα, πρέπει  να νιώθουμε ευγνωμοσύνη, αφού αυτό είναι ένα μήνυμα πως κάτι πρέπει να κάνουμε διαφορετικά: σαν το προειδοποιητικό λαμπάκι στο αυτοκίνητο, που όταν ανάψει δεν πρέπει να το αγνοήσουμε, αλλά να κινητοποιηθούμε. Ο πόνος μας, μπορεί να γίνει το ισχυρότερο χαρτί μας αν το χρησιμοποιήσουμε σωστά,

Επιλέγουμε εργαλεία που μας βοηθούν

Ένα από αυτά , είναι να μπαίνουμε στη θέση της παρατήρησης και να παρακολουθούμε ή ακόμη και να καταγράφουμε τις συναισθηματικές μας αντιδράσεις. Πρέπει να καταλάβουμε ότι είναι σήματα που μας δείχνουν την πορεία: ποιον δρόμο πρέπει να ακολουθήσουμε, πιο πείραμα πρέπει να δοκιμάσουμε κάθε φορά. Ένα άλλο, είναι να κάνουμε στον εαυτό μας τις σωστές ερωτήσεις κάθε φορά. Αν για παράδειγμα αντίμετωπίζουμε προβλήματα στη δουλειά ρωτάμε τον εαυτό μας: Τι μπορώ να κάνω διαφορετικά για να βρω μεγαλύτερη ικανοποίηση; Τι θα μπορούσα να αλλάξω σήμερα ώστε να νιώσω καλύτερα αύριο;

Φτιάχνουμε τον κατάλογο των αναγκών μας

Μπορεί στην αρχή να νιώθουμε λίγο περίεργα , αλλά αν δεν ακούσουμε εμείς οι ίδιοι τον εαυτό μας, δεν θα το κάνει κανείς για εμάς. Γράφουμε τι θέλουμε απο τη ζωη μας, πώς θα θέλαμε να αγαπάμε  και να φροντίζουμε τους αλλους, πώς θα θέλαμε να διασκεδάζουμε. Γράφουμε τι ακριβώς χρειαζόμαστε συναισθηματικά και έχουμε υπομονή, αφού πολλές φορές τα συναισθήματά μας δυσκολεύονται να εκδηλωθούν ξεκάθαρα και θα πρέπει να τα αποκρυπτογραφήσουμε.

Ικανοποιούμε αυτές τις ανάγκες

Αν θελουμε μια ζωή με περισσότερη χαρά και ικανοποίηση, δεν περιμένουμε από τους άλλους να αλλάξουν. Εκφράζουμε ξεκάθαρα αυτό που θέλουμε χωρίς γκρίνιες και κακεντρέχειες. Διαπραγματευόμαστε, χωρίς όμως να ξεπερνάμε τα όρια του αυτοσεβασμού μας. Χρησιμοποιούμε όλα τα όπλα μας για να δείξουμε στους αλλους τι είναι αυτό που θελουμε και αν αποτύχουν όλες οι προσπάθειες μας, φεύγουμε,χωρίς φόβο. Είναι πολύ μεγάλο το τίμημα που θα πληρώσουμε αν προδώσουμε τα θέλω μας και  δεν αντιδράσουμε θεωρώντας ότι δεν αξίζει και τόσο να διατηρήσουμε τον αυτοσεβασμό μας.

Ελευθερωνόμαστε από τον εαυτό μας

Εμείς οι ίδιοι στήνουμε τις μεγαλύτερες παγίδες στον εαυτό μας. Πολλές φορές, μας συμπεριφερόμαστε με τον χειρότερο τρόπο. Οφείλουμε να απαλλαγούμε από αυτήν την επιβεβλημένη δουλεία και να δούμε τη ζωή σαν παιχνίδι με πολλαπλά επίπεδα. Ικανοποιούμε πρώτα τις βασικές βιολογικές μας ανάγκες και ύστερα προχωράμε στις ψυχολογικές. Ακολουθούμε το « ένα βήμα τη φορά» και θυμόμαστε ότι η ζωή είναι γεμάτη από επανεκκινήσεις, αυτή είναι και η μαγεία της!

 

Αν το καλοσκεφτούμε, η ζωή είναι απλή και αποτελείται από ένα δίπολο: το θετικό και το αρνητικό. Ερμηνεύουμε κάθε πτυχή της ζωής μας ( υγεία, οικονομικά, σχέσεις, επαγγελματικά, προσωπική ζωή) ως καλή ή κακή και αισθανόμαστε ανάλογα. Το ερώτημα είναι, μπορούμε να εξορύξουμε τη δύναμή μας, ώστε να μπορέσουμε να σηκωθούμε χαρούμενοι το πρωί, να εργαστούμε με πάθος, να εμπνευστούμε, να κουβεντιάσουμε ποιοτικά και να απολαύσουμε καλή υγεία; Μπορούμε! Με ποιον τρόπο; Ανακαλύπτοντας τον προορισμό μας, την αποστολή μας, κάτι σαφές και καλά ορισμένο. Κάποιοι άνθρωποι αφιερώνουν τη ζωή τους στην προσφορά ( γιατροί χωρίς σύνορα, εθελοντές του Ερυθρού Σταυρού ) και αυτό τους οπλίζει με απεριόριστη δύναμη. 

Υπάρχουν μέρη στον κόσμο, όπου η υγεία των ανθρώπων πάσχει αισθητά λιγότερο και η ποιότητα ζωής είναι πολύ υψηλή. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν βρει την αποστολή τους, η οποία δεν είναι απαραίτητα κάτι πολυσύνθετο, αλλά κάτι που τους δίνει τη σιγουριά ότι η ζωή τους και η παρουσία τους στη ζωή των άλλων είναι πράγματα πολύ σημαντικά. Αφού έχουν βρει τον προσδιορισμό τους, έχουν αποδώσει στον εαυτό τους την αξία που τους αναλογεί και διάγουν έναν βίο γεμάτο ενέργεια, χαμόγελα και δημιουργία.

Τι κάνουν;

Ασκούνται ελαφριά
Έχουν συνειδητοποιήσει ότι η υγεία του μυαλού και του πνεύματος είναι πράγματα αλληλοεξαρτώμενα και πως η αδράνεια, όχι μόνο εξασθενεί το σώμα, αλλά επηρεάζει και τη διάθεση, αφού ως γνωστόν, μέσω της άσκησης, εκκρίνονται ενδορφίνες και σεροτονίνη, οι ορμόνες της ευτυχιας.

Κρατούν τα επίπεδα του στρες χαμηλά

Πώς; Κάνοντας ασκήσεις ενσυνειδητότητας (mindfulness), που είναι ό,τι πιο σύγχρονο και αποτελεσματικό για τη μείωση του άγχους. Αποσυνδέονται από τον αυτόματο πιλότο και δίνουν προσοχή σε ό,τι συμβαίνει μέσα τους και γύρω τους εκείνη τη στιγμή. Ξυπνούν με ενσυνειδητότητα, μετακινούνται, εργάζονται, ασκούνται με τον ίδιο τρόπο και ακόμη και όταν ξαπλώνουν για να κοιμηθούν, το κάνουν με ενσυνειδητότητα. 

Κοιμούνται καλά

Για να το επιτύχουν αυτό, κλείνουν τις οθόνες 3 ώρες πριν κοιμηθούν και δημιουργούν μια ρουτίνα ύπνου που περιλαμβάνει : ζεστό μπάνιο, ζεστό αφέψημα χαλαρωτικών βοτάνων, χαμηλό φωτισμό και λίστες ευγνωμοσύνης για τη μέρα που μόλις τελείωσε. 

Είναι ανοιχτοί στο καινούριο

Αντί να καταναλώνουν την ενέργειά τους στο τι τους πονά, βρίσκουν ένα καινούριο κίνητρο κάθε φορά και αφοσιώνονται εκεί. Είναι μαθητές στη ζωή γιατί έχουν συγκεντρώσει αρκετό παρελθόν και έχουν καταλάβει ότι η γνώση είναι απέραντη και δεν σε προδίδει ποτέ.

Έχουν σημαία τους τη δράση

Αποδέχονται τα συναισθήματά τους χωρίς να προσπαθούν να τα ελέγξουν. Ο ´Οσσο, Ινδός γκουρού έχει πει: « Αν προσπαθούμε να εξαλείψουμε ένα κύμα με άλλο κύμα διαρκώς, θα δημιουργήσουμε μια ατελείωτη θάλασσα από κύματα». Καλωσορίζουν λοιπόν τα συναισθήματά τους, τα παρατηρούν και τα αποδέχονται. Αν υποφέρουν, δέχονται την οδύνη σαν ένα δώρο που θα τους δοθεί αν ξετυλίξουν την κορδέλα του. Γιατί όμως να μπουν σε αυτή τη διαδικασία συναισθηματικής υποδοχής και αποδοχής; Γιατί τα συναισθήματα είναι σαν τους επισκέπτες, εναλλάσσονται μέσα από τη δράση. Φροντίζουν λοιπόν να δημιουργούν νέα συναισθήματα μέσα από τη δράση. Όπως και να νιώθουν, επικεντρώνονται στο τώρα και « κάνουν τις δουλειές τους» έχοντας πως μότο τους το « ποια πράξη πρέπει να κάνω τώρα;».

Αφήνονται στη Ροή

Βυθίζονται απόλυτα και χάνονται μέσα στις δραστηριότητες που αναλαμβάνουν και το απολαμβάνουν τόσο πολύ, που χάνουν την αίσθηση του χρόνου και βιώνουν τη βέλτιστη εμπειρία. Ρέοντας, 

εστιάζονται σε μια συγκεκριμένη ασχολία. Ξέρουν ακριβώς τι να κάνουν και πώς να το κάνουν απερίσπαστοι , επιστρατεύοντας όλες τους τις δυνάμεις. Έτσι, είναι πιο παραγωγικοί, ελαχιστοποιούν τις πιθανότητες του λάθους, δίνουν περισσότερη προσοχή στους άλλους και είναι πιο δημιουργικοί.

Έχουν Αντιευθραυστότητα

Όχι μόνο δε λυγίζουν όταν δέχονται ένα πλήγμα, αλλά δυναμώνουν κατά το « Ό,τι δε σε σκοτώνει σε κάνει πιο δυνατό» του Νίτσε. Εφαρμόζουν το “ don’t put all your eggs in one basket “, ( μη βάζεις όλα τα αβγά σου στο ίδιο καλάθι) και έτσι έχουν πολλές εναλλακτικές. Μπορεί να έχουν την κύρια ασχολία τους, δεν επενδύουν όμως 100% εκεί. Έχουν και μια δευτερεύουσα ασχολία, έτσι ώστε να μην είναι τελείως αδύναμοι μπροστά σε μια κακοτυχία. Ακόμη, αποφεύγουν αυτά που τους καθιστούν  εύθραυστους: τους τοξικούς ανθρώπους, τα social media στην υπερβολή τους, την κακή διατροφή, την κακή οικονομική διαχείριση και την ανάλωση σε ανούσια πράγματα.

 

Κατά τον Osho, πνευματικό διδάσκαλο με διεθνή αναγνώριση, ο διαλογισμός, είναι μια κατάσταση κατάργησης του μυαλού. Το μυαλό μας, είναι μια συνεχής κυκλοφοριακή συμφόρηση: πηγαινοέρχονται σκέψεις, επιθυμίες, αναμνήσεις, φιλοδοξίες, όνειρα. Ακόμη και στον ύπνο μας, αυτό λειτουργεί υπόγεια και προετοιμάζεται για την επόμενη μέρα. Ο διαλογισμός, είναι ακριβώς το αντίθετο από αυτήν την υπερδραστηριότητα του νου: είναι το σταμάτημα της σκέψης, η κατάργηση του νου, η απόλυτη σιωπή. Είναι η δημιουργία μιας απόστασης ανάμεσα σε εμάς και στις σκέψεις μας και η αποσύνδεση από το μυαλό μας.

Διαλογισμός και συνειδητότητα 

Ένας τρόπος να υποτάξουμε το μυαλό μας, είναι να αποκτήσουμε συνειδητότητα. Η συνειδητότητα αποκτάται μέσω της δράσης και όχι μέσω της σκέψης. Ό,τι και αν κάνουμε, το κάνουμε με πλήρη επίγνωση, ακόμη και το κούνημα του μικρού μας δάχτυλου. Παραμένοντας συγκεντρωμένοι στην κάθε μικρή ή μεγάλη πράξη μας και αποφεύγοντας μηχανικές συνήθειες, μεταβάλλουμε την ποιότητα της ζωής μας και βιώνουμε την απόλαυση ακόμη και μέσα από δράσεις φαινομενικά ασήμαντες. 

Διαλογισμός για μια ισορροπημένη ζωή

Σαν ζωντανά όντα που είμαστε, κινούμαστε με πόλωση: τις ημέρες μας διαδέχονται οι νύχτες, τις χαρές μας οι λύπες, το γέλιο μας διαδέχεται το κλάμα μας και τα καλοκαίρια μας οι χειμώνες. Αυτό, πρέπει όχι μόνο να το αποδεχτούμε, αλλά και να το απολαύσουμε, αφού οι αρνητικές καταστασεις δίνουν ένταση στη ζωή μας και δίχως αυτές, η ζωή μας θα ήταν βαρετή και ανούσια. Παραμένουμε λοιπόν διαθέσιμοι και στους δύο πόλους, με ευγνωμοσύνη. Θα υπάρξουν φορές που θα βιώνουμε την απόλυτη ευτυχία και θα πρέπει να το απολαμβάνουμε. Το ίδιο όμως θα πρέπει να εκπαιδευτούμε να νιώθουμε και στις στιγμές απόλυτης δυστυχίας. Μαθαίνουμε να επωφελούμαστε από όλες τις στιγμές στο σύνολο τους, για να επιτρέψουμε στην αρμονία να εγκατασταθεί. Τόσο τα ευχάριστα όσο και τα δυσάρεστα στοιχεία της ζωής μας, αποτελούν δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Τόσο το θετικό, όσο και το αρνητικό, κινούνται αδιαίρετα μαζί και αποτελούν δύο πλευρές της ίδιας ενέργειας. 

Καλωσορίζουμε όχι μόνο τη χαρά αλλά και τη λύπη. Της ανοίγουμε την πόρτα και τη βάζουμε στο σπίτι μας, ακούγοντας προσεκτικά όσα έχει να μας πει. Πραγματικά θα εκπλαγούμε με το τι μπορεί να μας διδάξει και με τις ομορφιές της. Ομορφιές που η χαρά δεν μπορεί να συναγωνιστεί, αφού η λύπη έχει βάθος, ενώ η χαρά έχει επιφανειακότητα.

Διαλογισμός αποδοχής του αρνητικού και του θετικού

Έχουμε την τάση να διώχνουμε το οποίο αρνητικό συναίσθημα, να θέλουμε να το ξεφορτωθούμε. Αντί γι αυτό όμως, θα πάρει να αφήσουμε όλα τα συναισθήματα μας να υπάρχουν για να επέλθει η ισορροπία.

Κλείνουμε τα μάτια και αρχίζουμε να κοιτάμε μέσα μας: στο σώμα, στο μυαλό, στα συναισθήματά μας. Εκεί θα βρούμε κάτι αρνητικό, μικρό ή μεγάλο. Θα το αφήσουμε να υπάρχει, θα το δεχτούμε και θα χαλαρώσουμε με αυτό. Αν νιώθουμε ανήσυχοι, επιτρέπουμε στον εαυτό μας να νιώσει την ανησυχία. Αν νιώθουμε δυστυχισμένοι, νιώθουμε και απολαμβάνουμε τη θλίψη μας. Αφήνουμε τώρα αυτά τα αρνητικά στοιχεία να φύγουν και, παραμένοντας με τα μάτια κλειστά, μεταπηδούμε στο άλλο άκρο της πολικότητας, στο θετικό μέρος. Το βρισκουμε, όσο μικρό ή μεγάλο και αν είναι και χαλαρώνουμε με αυτό. Το αγκαλιάζουμε και το απολαμβάνουμε, ακριβώς όπως κάναμε και με το αρνητικό. Αφήνουμε τώρα τόσο τα θετικά όσο και τα αρνητικά στοιχεία να φύγουν και διατηρώντας τα μάτια κλειστά, απλώς υπάρχουμε, επιτρέποντας στις αντιθέσεις να υπάρχουν. Ανοίγουμε τώρα τα μάτια και απολαμβάνουμε το υπόλοιπο της ημέρας μας με τη συνειδητοποίηση ότι η ισορροπία έρχεται από την εμπειρία όλων των διαστάσεων της ζωής. 

 

Όσα ήθελα να πω αλλά δεν είπα, γιγαντώνονται με τον καιρό μέσα μου. Γίνονται θηρίο και με πνίγουν, είτε με τη μορφή ψυχικής ασθένειας, είτε με τη μορφή εθισμού. Μεγάλος εθισμός είναι και το φαγητό. Δύσκολα κανείς μπορεί να απεξαρτηθεί από αυτό. Είναι και αυτό ένα ασφαλές καταφύγιο. Σύμφωνα με τη θεωρία που ονομάζεται Internal Family Systems, (Εσωτερικά Οικογενειακά Συστήματα), υπάρχουν τρία κομμάτια, τρεις υποπροσωπικότητες  που κυριαρχούν στη ζωή μας: το κομμάτι των εξόριστων (Exiles), το κομμάτι των διαχειριστών (Managers), και το κομμάτι των πυροσβεστών (Firefighters).

Πιο αναλυτικά :
Exiles :´Ο,τι εξορίζω γιατί με πονά : τραύματα, άβολες και δυσάρεστες καταστάσεις, συναισθήματα που δεν εκφράστηκαν : θυμός, αγανάκτηση, σύγχυση, απελπισία, ντροπή, απώλεια.

Managers: Χρήσιμες άμυνες που επιστρατεύω για να διαχειριστώ εξόριστες καταστάσεις και συναισθήματα:  εκλογίκευση, συμφιλίωση, αίσθηση δύναμης, έκφραση συναισθημάτων, ανάκτηση ελέγχου ζωής.

Firefighters: Αποσπούν την προσοχή μου από την ουσία, την στρέφουν κάπου άλλου (φοβία, υπερφαγία), συντηρώντας έτσι ένα προβληματικό σχήμα.

Όλα αυτά λοιπόν που δεν είπα αλλά ένιωσα, δεν εκφράστηκαν, θάφτηκαν βαθιά μέσα μου αλλά δεν διαγράφτηκαν. Απωθήθηκαν στο ασυνείδητο και απέκτησαν περισσότερη δύναμη. Μπορεί να ισορρόπησα με τη βοήθεια των managers, η πληγή μου όμως συνέχισε να αιμορραγεί εσωτερικά και αφού αρνήθηκα να δώσω φωνή σε αυτό που με δυσαρεστούσε, αυτό μεταμφιέστηκε  και βγήκε στην επιφάνεια με άλλους τρόπους, με λάθος τρόπους: εθισμοί, βία, μανία, αυτοκτονικότητα, καταναγκασμοί.

Τι πρέπει να κάνω;

Σύμφωνα πάλι με την προσέγγιση IFS, θα πρέπει να εκπαιδεύσω όλα τα κομμάτια μου ώστε να συνυπάρχουν αρμονικά και ειρηνικά. Μάλιστα υπάρχει και σχετικό ανέκδοτο που αναφέρει πως « τα πάω πολύ καλά με τους εαυτούς μου». Σα να έχω έναν συντονιστή, τον Εαυτό μου και να του έχω αναθέσει ένα πολύ δύσκολο έργο: να ηγηθεί μιας ομάδας, να φροντίσει να γνωριστούν καλά τα μέλη της, να εξασφαλίσει μια σχέση ειλικρίνειας ανάμεσα τους, για να μπορέσει να ισορροπήσει το σύστημα και να καταφέρει ο ίδιος να παραμείνει στο κέντρο του. Αυτό δεν είναι ένα εύκολο έργο, αφού οι φωνές μέσα μου είναι πολλές και διαφορετικές και τα μηνύματα που στέλνουν είναι αντιφατικά: ο επικριτικός ενήλικας κατευθύνει, σαμποτάρει και τιμωρεί, ο στοργικός γονέας προστατεύει, ο ηθικός ενήλικας λαμβάνει αποφάσεις και τηρεί τους κανόνες, ο μόνιμος αντιρρησίας εξίσταται με το παραμικρό και το αβοήθητο παιδί ζητά προστασία. 

Βήματα εξισορρόπησης:

  1. Καλοδέχομαι και κατανοώ όλες τις εσωτερικές μου φωνές
  2. Μπαίνω στη θέση του παρατηρητή και εντοπίζω με ποιους τρόπους κάποιες φωνές μπορούν να μου δυσχαιράνουν τη ζωή
  3. Αγκαλιάζω, φροντίζω και ηρεμώ τα ενοχλητικά κομμάτια μου, δεν τα απορρίπτω, δεν τα διώχνω. 

Έτσι, κάθε φορά που αντιμετωπίζω ένα πρόβλημα ή βρίσκομαι σε κάποιο δίλημμα, αφήνω όλες μου τις φωνές να εκφραστούν και αν νιώσω ότι κάποια γίνεται ενοχλητική, προσπαθώ διερευνήσω τι την ενοχλεί, να την διαβεβαιώσω ότι δεν κινδυνεύει έτσι ώστε να μπορέσει και αυτή να χαλαρώσει.

Η ομαδική ψυχοθεραπεία ξεκίνησε το 1940 και ανάλογα με τις εκάστοτε μεταβολές ή εμφανισεις νέων προσεγγίσεων, εμφανίζονταν οι αντίστοιχες παραλλαγές στις θεραπευτικές ομάδες. Υπάρχουν ομάδες για όλες τις προτιμήσεις και ανάγκες : Ομάδες αυτογνωσίας και αυτοβοήθειας, ομάδες τραυμάτων, ομάδες ονείρων, ομάδες ψυχοδράματος, ομάδες κατάθλιψης, ομάδες για διατροφικές διαταραχές, ομάδες για ασθενείς διαφόρων παθήσεων, ομάδες για θύματα σεξουαλικής κακοποίησης, ομάδες ατόμων με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, ομάδες σεξουαλικά κακοποιημένων ατόμων, ομάδες Ανώνυμων Αλκοολικών, ομάδες για διαζευγμένους, ομάδες για ανθρώπους σε πένθος, ομάδες για διαταραγμένες οικογένειες, ομάδες για παντρεμένα ζευγάρια, διαδικτυακές ομάδες υποστήριξης (ιδιαίτερα χρήσιμες γι’ αυτήν την περίοδο που διανύουμε) και πολλές άλλες.

Ο αριθμός των ατόμων ποικίλλει. Ξεκινούν από 4 άτομα και μπορεί να φτάσουν τα 20. Στην περίπτωση μεγάλου αριθμού ατόμων, απαιτούνται δυο συντονιστές και αποστάσεις ασφαλείας τώρα πια, λόγω του ιού. Στόχος των ομάδων, είναι η αλλαγή και η ωρίμανση. Τα οφέλη των ομάδων είναι πολλά, το βασικότερο όμως είναι ότι μέσα από τη διάδραση με τα υπολοιπα μέλη, οι θεραπευόμενοι αναγνωρίζουν και κατανοούν τι πάει λάθος στις αλληλεπιδράσεις τους όχι μόνο στην ομάδα αλλά και στη ζωή. Έτσι, αλλάζουν αυτά τα δυσπροσαρμοστικά μοτίβα και υιοθετούν άλλα, πιο λειτουργικά. Με ποιους τρόπους όμως βοηθάει τους θεραπευόμενους η ομαδική θεραπεία;

Καλλιεργεί την ελπίδα

Η πίστη στη δύναμη της ομάδας είναι από μόνη της αποτελεσματική, πόσο μάλλον το γεγονός ότι πριν από το ξεκίνημα μιας ομάδας, ο θεραπευτής ενισχύει τις θετικές προσδοκίες και τονίζει τις θεραπευτικές δυνατότητες της ομάδας. Εκείνο όμως που ενισχύει περισσότερο την ελπίδα, είναι το γεγονός ότι το κάθε μέλος έρχεται σε μεγάλη επαφή με ανθρώπους με παρόμοια προβλήματα, οι οποίοι έχουν βελτιωθεί χάρη στη θεραπεία.

Διαψεύδει τα αισθήματα μοναδικότητας

Πολλά μέλη μπαίνουν σε ομάδες πιστεύοντας ότι είναι μοναδικοί στη δυστυχία τους και στα προβλήματά τους. Αυτό συμβαίνει λόγω της κοινωνικής απόσυρσης που βιώνουν, η οποία προκύπτει από τις διαπροσωπικές τους δυσκολίες. Αυτές, καθιστούν τη δυνατότητα ουσιαστικής στενής προσωπικής σχέσης σχεδόν αδύνατη.Μέσω της ομάδας όμως, τα μέλη συνειδητοποιούν ότι δεν είναι μόνοι στη δυστυχία τους και αυτό είναι μεγάλη πηγή ανακούφισης, αφού οι θεραπευόμενοι βιώνουν την εμπειρία του « όλοι στο ίδιο καζάνι βράζουμε».

Ενισχύει τη μιμητική διαδικασία

Η μιμητική συμπεριφορά είναι διάχυτη μέσα στις ομάδες. Οι θεραπευόμενοι μιμούνται τον θεραπευτή, που λειτουργεί ως πρότυπο συγκεκριμένων συμπεριφορών: Μιμούνται τον τρόπο έκφρασής του, ακόμα και τον τρόπο σκέψης του. Το πιο σημαντικό όμως, είναι ότι οι θεραπευόμενοι μιμούνται κάποια χαρακτηριστικά των άλλων μελών της ομάδας και ακόμη μαθαίνουν και επωφελούνται μέσω της παρατήρησης. Μέσα από τον ρόλο του παρατηρητή λοιπόν, μαθαίνουν πώς χειρίζονται τα προβλήματά τους τα άλλα μέλη, αλλά και δρέπουν τα οφέλη της θετικής έκβασης της θεραπείας κάποιου άλλου θεραπευομενου με παρόμοια προβλήματα.

Αναπτύσσει κοινωνικές δεξιότητες

Οι τεχνικές κοινωνικοποίησης ποικίλλουν στις ομάδες. Υπάρχουν ομάδες όπου η κοινωνική μάθηση επιβάλλεται να είναι άμεση. Τέτοιες είναι οι ομάδες εφήβων, όπου μπορεί να ζητηθεί στα μέλη να υποδυθούν ρόλους, για το πως για παράδειγμα μπορεί να ζητήσει ένα αγόρι ραντεβού από μια κοπέλα. Σε άλλου τύπου ομάδες, η κοινωνική μάθηση είναι πιο έμμεση αλλά και πάλι υπαρκτή, αφού τα μέλη των δυναμικών ομάδων αποζητούν την ανατροφοδότηση, πληροφορίες δηλαδή αναφορικά με τη δυσπροσαρμοστικη τους συμπεριφορά. Η ανατροφοδότηση αυτή δίνει μια πολύ καλή εξήγηση για την απομόνωση ή τη μοναξιά των μελών. Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να αποφεύγει τη βλεμματική επαφή και αυτό να απομακρύνει τους άλλους από κοντά του.

Επιταχύνει την αλληλεπίδραση 

Αυτό πραγματοποιείται μέσω δομημένων ασκήσεων, οι οποίες βοηθούν τα μέλη να έρθουν σε επαφή με καταπιεσμένα συναισθήματα, με άγνωστα κομμάτια του εαυτού τους αλλά και να έχουν καλύτερη επίγνωση της σωματικής τους κατάστασης. Τέτοιες ασκήσεις έχουν να κάνουν με διαλογισμό και τεχνικές χαλάρωσης. Άλλες ασκήσεις, αφορούν την ομάδα συνολικά, ή ένα μέλος απέναντι στη ομάδα (δυστυχώς, τετοιου τύπου ασκήσεις που προωθούν τη σωματική επαφή  θα πρέπει να περιμένουν λόγω της τρέχουσας κατάστασης.) Μια τέτοια ασκηση είναι το “trust fall”(πτώση με εμπιστοσύνη), όπου ένα μέλος στέκεται στο κέντρο του κύκλου με τα μάτια κλειστά και αφήνεται να πέσει στα χέρια της ομάδας που το αγκαλιάζει και του φέρεται στοργικά. Μια άλλη άσκηση, ονομάζεται    «blind walk» (τυφλος περίπατος) και τα μέλη χωρίζονται σε δυάδες. Σε κάθε ζευγάρι, ο ένας έχει τα ματια του κλειστά και ο αλλος έχει τον ρόλο του καθοδηγητή. Μια τέτοια άσκηση μπορεί να αποκαλύψει πολλά για συγκρουόμενους εσωτερικους ρολους και απωθημένα συναισθήματα.